Een krachtig betoog over onze grondwet
De verkiezingen voor het parlement in november 2023 in Nederland legden bloot dat een derde van de kiezers willen dat de instroom van asielzoekers stopt. Evenals die van buitenlandse arbeidskrachten en studenten. Twee-derde denkt daar anders over. Ik ook.
Het gaat om de mensen die op de Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders hebben gestemd. Zij willen Nederland op slot. Daar zijn naar verluidt in de analyses veel stemmers op de liberale VVD bij en ook veel kiezers van de tweede en derde generatie nieuwkomers in Nederland. Maar ook onder de stemmers op de VVD, CDA en FvD zijn er die de instroom van asielzoekers sterk willen verminderen. Het is niet zozeer dat deze kiezers iets tegen deze mensen hebben, maar zij willen niet dat de asielzoekers hun huizen en misschien banen inpikken of hun cultuur veranderen. Het vraagstuk is complexer dan dat.
Nederland en andere Europese landen zullen zich in de toekomst moeten verhouden tot de opkomst van vooral Afrikaanse jongeren die hun weg zoeken naar Europa om een betere levenstandaard te verwerven en te ontsnappen aan de verzengende hitte. Het vraagstuk is te groot en te complex om het af te doen met geen asielzoekers meer en een pleidooi voor de natiestaat. Zo zullen we bijvoorbeeld de vraagstukken van asielgerechtigden, arbeidsmigranten en buitenlandse studenten die in Nederland willen studeren als volstrekt verschillende vraagstukken moeten leren te onderkennen.
Wanneer is iemand een asielgerechtigde?
Sta daar nog eens bij stil voordat je een oordeel hebt. De internationale definitie van een asielgerechtigde wordt bepaald door het internationale vluchtelingenrecht, met name het Verdrag over de Status van Vluchtelingen van 1951 en het bijbehorende Protocol van 1967. Deze documenten zijn in VN-verband in mijn jeugd wereldwijd vastgelegd na WOII. Volgens deze documenten wordt een vluchteling, of asielgerechtigde, gedefinieerd als iemand die:
“vanwege een gegronde vrees voor vervolging wegens ras, godsdienst, nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging, zich buiten het land bevindt waarvan hij de nationaliteit bezit, en die de bescherming van dat land niet kan of, uit hoofde van bovenbedoelde vrees, niet wil inroepen, of die staatloos is geworden en zich als gevolg van bovenbedoelde gebeurtenissen buiten het land van zijn gewone verblijf bevindt en daarheen niet kan of, uit hoofde van bovenbedoelde vrees, niet wil terugkeren.”
Met andere woorden, een asielgerechtigde is iemand die buiten zijn of haar eigen land verblijft vanwege een gegronde vrees voor vervolging op basis van specifieke criteria zoals ras, religie, nationaliteit, lidmaatschap van een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging. Deze definitie vormt de basis voor de erkenning van vluchtelingenstatus en de bescherming van vluchtelingen wereldwijd. Nederland moet zich volgens mij daaraan houden.
Tussen explosie en krimp
Mijn collega Maarten Bicker wijst me in zijn blog op waardevolle informatie en gedachten. Hij refereert aan een artikel van de Amerikaanse columnist Ross Douthat in de New York Times. “Afrika krijgt de komende decennia te maken met een ‘youthquake,’ een ‘jeugdbeving’, schrijft Douthat. “Twee van de vijf kinderen worden na 2040 geboren in Afrika; in de jaren ’50 zal een derde van alle 15-tot-24-jarigen op de wereld Afrikaans zijn”.
Daar moet ik iets mee.
De geboorteratio in Nederland is de afgelopen decennia gestaag gedaald. In 1970 was het gemiddelde kindertal per vrouw nog 2,57, in 2022 was dat 1,49. Dit is onder het niveau waarop de bevolking zichzelf op den duur kan vervangen (ca. 2,1 kinderen per vrouw). Emancipatie, kosten van levensonderhoud en vergrijzing dragen bij aan deze ontwikkeling die zoals in Japan leidt tot economische krimp, tenzij de bevolking aangevuld wordt. In de gehele Europese Unie doet zich hetzelfde probleem voor. In heel Europa vervangt de bevolking zichzelf niet meer.
Bicker wijst er met hulp van de achter een betaalmuur hangende column van Douthat erop dat er twee continenten naast elkaar bestaan: Afrika met een explosie van geboorten en Europa met een bevolkingskrimp. Bicker noemt de migratiestroom die we nu zien, van Afrika en het Midden-Oosten naar het rijke Europa, “nog maar een beginnetje”.
Nederland is geen moslimland
In de voorbije weken is in de aanloop naar de verkiezingen het onderwerp van migratie heel belangrijk geweest. Geert Wilders wil zonder meer een stop op immigratie in Nederland en Europa. Dat staat in zijn verkiezingsprogramma. Ik neem dat programma serieus, niet zijn afzwakking ervan na de uitslagen. Zijn carrière lang is hij uitzonderlijk min geweest in zijn uitlatingen jegens van oorsprong niet Nederlandse bevolkingsgroepen zoals die over “minder, minder Marokkanen” of over de “kopvodden-tax”, waarmee hij een belangrijk kledingstuk in de Islamitische wereld ernstig schoffeerde. Dat had hij over het sjaaltje dat mijn gereformeerde moeder altijd droeg niet moeten zeggen. Wilders is geen verbinder, Wilders speelt mensen tegen elkaar uit. Mijn inschatting is dat hij, wanneer hij nu zijn conservatieve plannen voor het volk realiseert en daarmee credit opbouwt in een volgende fase wel degelijk de strijd aangaat tegen wat hij de “islamisering” van Nederland noemt.
In een onderzoek van Ipsos MORI uit 2022 gaf 68% van de Nederlanders aan dat zij vinden dat de islam een positieve bijdrage levert aan de Nederlandse samenleving. Meer dan de helft (55 procent) van de Nederlanders van 15 jaar of ouder is trouwens niet gelovig. In 2020 rekende 20 procent van de Nederlanders zich tot de katholieke kerk, 14 procent was protestants, 5 procent moslim en 5 procent behoorde tot een andere religieuze groep, aldus het CBS in 2021. Het idee dat Nederland een moslimland is klopt niet.
In strijd met de grondwet
Ik licht enkele voorbeelden uit het verkiezingsprogramma van de PVV waaraan ik me erger. Ik erger me sowieso aan zijn agressieve toon en bejegening van anderen. De gedachte aan een asielstop ergert me, het idee dat hij asielzoekers in het verre buitenland wil opvangen. Dat is deporteren. Dat hij het VN-vluchtelingenverdrag wil torpederen. Dat hij mensen die wereldreizen ondernemen om hun situatie te verbetern uitmaakt voor “gelukzoekers”. Dat is toch schandalig. Dat statushouders niet met vakantie kunnen naar het land waar zij geboren zijn. Dat hij de islam als religie in Nederland wil verbieden: geen scholen, korans en moskeeën. Dat gaat direct tegen de grondwet in. Het is benauwend. Dat hij vindt dat moslims in stations van de spoorweggen hun hoofddoekje af moeten doen. Tot voor kort was de PVV voor herinvoeren van de doodstraf voor zeer ernstige misdrijven. Ook wil Geert Wilders kiesrecht voor buitenlanders afschaffen. De partij wil de toegang tot sociale uitkeringen voor asielzoekers beperken en nieuwkomers niet zomaar toegang geven tot sociale zekerheid. Wilders liegt dat statushouders voorrang krijgen op de woningmarkt, dat is niet zo.
De PVV van Wilders wil de terugkeer van de natiestaat. Hij wil dat Nederland uit de Europese Unie stapt. “We moeten ook onze nationale soevereiniteit terugpakken. Weer de baas worden over onze eigen grenzen, geld en wetten. We willen geen dictaten meer van ongekozen eurocommissarissen over klimaat of stikstof, over boerenhaat, of het binnenlaten van asielzoekers. We kiezen voor het Nederlands belang. En er gaan nul Nederlandse euro’s meer naar Brussel, Italië, Afrika of welk herverdelingsfonds dan ook. We willen graag en intensief samenwerken met andere landen maar niet in een politieke unie als de EU” staat in het verkiezingsprogramma van de partij. Ik ben het daarmee zeer oneens als Europeaan met een internationale blik op de wereld waarin ik leef.
Woningen, woningen en nog eens woningen
Ik vind wel dat Nederland de instroom van asielzoekers betermoet beheersen. Hij stelt: “Naast het indammen van de instroom moet de uitstroom van migranten juist worden vergroot. Illegalen moeten worden vastgezet of uitgezet. En criminelen worden – desnoods na de-naturalisatie – gedwongen ons land uitgezet.” Daarin ga ik mee. Wie geen status krijgt moet weer weggaan. Maar de hoofdlijnen van zijn gedachtenpatroon wijs ik af. En het belangrijkste van alles: laten we woningen en voorzieningen bouwen waardoor iedereen in Nederland een menswaardig onderdak krijgt. Een veilig onderdak en een inkomen waar je van kunt leven voor iedereen is nu eerst de opgave, maar Wilders mag niet wegkomen met in de ijskast zetten van zijn ongrondwettelijke plannen. Piet Omzigt van Nieuw Sociaal Contract verwoordt dat statig en zeer waardevol.
Nederland heeft arbeidsmigranten nodig
Grote volksverhuizingen veroorzaken schokgolven. Maar voor Nederland en voor Europa is de vraag of we net zoals Japan de natiestaten willen beschermen en genoegen nemen met een structurele economische krimp, of dat Nederland dat niet wil. “Leidt krimp van bevolking tot minder economische groei? Het korte antwoord is ja, bevolkingskrimp kan leiden tot minder economische groei. Dit komt omdat een kleinere bevolking betekent dat er minder mensen zijn om te werken, te consumeren en te investeren. “ Je krijgt te maken met loonstijgingen en minder concurrentiekracht. Minder mensen koppen minder. Maar, we kunnen ook steeds beter arbeidsbesparende technologie inzetten. Vanmiddag kon ik bij de Action in Meppel helemaal zelf de Sinterklaasverpakkingen afrekenen die ik daar had gekocht. Bij de Action houdt personeel alleen nog toezicht. En dan heb je natuurlijk het essentiële onderwerp: wil Nederland nieuwe immigranten die het tekort aan arbeidskrachten kunnen en willen opvangen? Ik wil geen krimp, maar een matige economische groei en daarvoor zijn in sommige sectoren arbeidsmigranten en kennismigranten nodig.
Migratie is een complex vraagstuk
Ik wil nog iets meer vertellen over de New York Times redacteur Ross Douthat. Hem zou ik omschrijven als een conservatieve auteur, gespecialiseerd in het onderwerp migratie. Ik ben het met hem eens dat het onderwerp migratie heel erg gecompliceerd is en dat je het niet in one-liners kunt afdoen. Het gaat niet over meer of minder immigranten in een land, maar ook over het management van migratie. Daarnaast moet je kijken naar de economische voordelen en nadelen van migratie. Het zijn onderwerpen waarover veel beter moet worden nagedacht. Ook moeten de burgers meegenomen worden in alle overwegingen. Douthat keerde zich tegen de politiek van Donald Trump over migratie, die hij wreed en niet effectief noemde. Hij is net zoals ik bezorgd over de manier waarop massa migratie samenlevingen kan destabiliseren en verdelen. Dat zien we nu al gebeuren rondom de al maar slepende oorlog om de macht over Oekraïne. Het vraagstuk van migratie, dat is, waar mensen wonen, is vooral ook een vraagstuk van ethiek en menselijkheid. “Wat ge niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet”.
Wilt u reageren? Log dan eerst in of maak een account aan.
Login vergeten? Reset wachtwoord.