Valentijnsdag 2023
Donderdag 14 februari 2023 is het Valentijnsdag. Want dat is de naamdag van de martelaar Sint Valentijn. Als hij bestaan heeft. Het is een dag waarop je extra aandacht besteedt aan je geliefde. Esther Perel[i] zegt dat “de kwaliteit van je relaties de kwaliteit van je leven bepaalt en als je die kwaliteit wilt verbeteren begin dan met erotiek”. Even wat anders. https://www.hightechanalysis.nl/post/708371302284705792/valentijn-2023
Maar wat is erotiek? “Erotiek is een breed begrip dat verwijst naar seksueel aangename of uitdagende afbeeldingen, verhalen of gedachten. Het kan ook verwijzen naar seksueel verlangen of verleiding, of naar de kunst of literatuur die seksualiteit of sensualiteit uitbeeldt”, dat schrijft ChatGPT en is wellicht de gemiddelde gedachte over “erotiek”. Die niet deugt. Pas op voor ChatGPT.
Mevrouw Perel geeft een heel andere inhoud waaraan ik me verwant voel: “erotiek is de kunst en de praktijk van het cultiveren van plezier in zichzelf. Het is niet per se seks, maar het zijn de kwaliteiten van vitaliteit, nieuwsgierigheid en spontaniteit die maken dat we voelen dat we leven”, zegt zij. Dat is een heel andere, vitale, betrokken invulling dan het asfalt waarin ChatGPT het antwoord op de vraag formuleert.
In deze tijd van oorlog, tegenstellingen, verruwing is het de moeite waard even stil te staan bij de betekenis van Valentijnsdag, zonder per se met bossen rozen te gaan strooien, al mag dat ook. Om niet te vergeten. Erotiek brengt avontuur terug ni je bestaan, spel, creativiteit. “Het verbindt ons met onze menselijkheid, hoop, vreugde, ondanks alles”, schrijft zij. De beroemde Mexicaanse schrijver Octavio Paz (1914-1998) noemde erotiek de poëzie van het lijf, zoals poëzie de erotiek van de taal is.
Schoonheid
Ik wil deze gedachten graag met jullie delen. Onlangs zat ik in een duur restaurant in Meppel gezellig te eten met een oude zakenvriend. Met “oud” bedoel ik dat we elkaar al heel lang kennen en eigenlijk verwonderd zijn dat we weer met elkaar omgaan. Elkaar iets vertellen waarvan we beiden niet weten wat het precies is. “Wat kijk je toch naar ze”, zei hij. Ze. Hij doelde op de serveersters die tot in de puntjes verzorgd de opgediende gerechten kwamen uitleggen. Alsof het recensies van schilderijen waren. Of op de sommelier die de smaak van de uitgezochte wijn bewierookte. “Zij zijn zo mooi. Wat zijn jonge mensen toch mooi”, antwoordde ik. Het wakkert je liefde en creativiteit aan als je met een erotische blik rondkijkt, en misschien kun je dan dit plezier ook beter genieten in de slaapkamer, vertelt Perel.
Vorige week kwam mijn Hongaarse vriendin op bezoek. Al eerder had zij Hongaarse slofjes voor me gevilt van de wol van het Australische merinosschaap. Nu bracht zij een roos mee in elkaar gefrommeld van dezelfde wol. Zij was geschoold als predikant en had nochtans afscheid van haar kerk genomen. We moeten er nog eens over praten. We zien elkaar een paar keer per jaar. Omdat de verbinding er is en het stimulerend is om die in stand te houden.
Verrassing
Verrassing! Wanneer was het de laatste keer dat je partner je verraste, niet met geschenken, maar door iets meeslepends van jezelf te laten zien dat je niet elke dag meemaakt. Waarom je je aangetrokken voelt, zoals ik tot mijn Hongaarse vriendin die een wollen roosje boetseerde. Een lang vergeten simpele, heerlijke maaltijd, lachen zoals je lang niet deed, een nieuw verhaal vertellen, iets eerlijk opbiechten, elkaar beproeven, door naar elkaar te luisteren, respect te tonen. Of, zoals ik die avond meemaakte, toen ik het lied Papa van Barbara Streisand uit de muziekfilm Yentl(1983) deelde.
Gedicht
Ooit maakte ik een gedicht over Valentijn. Dat staat in mijn gedichtenbundel “Van oorsprong liefde” die dit voorjaar uitkomt. Ik ben geen therapeut zoals Esther Perel die erover nadenkt en veel aspecten over erotiek helder uitlegt. Ik ben journalist en leef het leven zoals het is. Schrijf soms gedichten. Dit is het gedicht Valentijn. Waarin de liefde overwint.
Vrije wil
“Erotiek komt voort uit de spanning tussen opwinding en remming en komt tot uiting in de dingen die we zeggen en doen, hoe we handelen en hoe we denken”, zegt Perel en zij vindt dat we zelf verantwoordelijk zijn voor ons verlangen. Zo is dat ook. “Omdat verlangen een expressie is van onze vrije wil. Niemand kan ons dwingen te willen. Dus als het van ons is, dan is het ook onze verantwoordelijkheid om het te activeren. Vrijheid komt altijd met verantwoordelijkheid. We kunnen onszelf aanzetten en we kunnen onszelf uitzetten. We kunnen gedachten hebben die ons onmiddellijk afsluiten en gedachten die ons open houden voor mogelijkheden en nieuwsgierigheid. We kunnen onszelf verlevendigen en we kunnen onszelf verdoven”, zegt zij. Dat kunnen we allebei in onze eigen vrijheid en verantwoordelijkheid. We denken dat erotiek met seks te maken heeft, maar het begint bij mij, of jou, bij je verantwoordelijke vrijheid en dat is een langdurig leerproces.
Verschil
Ik vroeg ChatGPT: “Wat is het verband tussen Valentijnsdag en erotiek?”
ChatGPT is een logaritme, geen mens. De logaritme antwoordde: “Valentijnsdag is een feestdag die gewijd is aan de liefde en affectie tussen mensen, en erotiek is een vorm van seksuele expressie. Hoewel Valentijnsdag traditioneel geassocieerd wordt met het uiten van liefde en affectie door middel van geschenken, kaarten en andere symbolen, wordt het soms ook geassocieerd met erotiek en seksualiteit als een uitlaatklep voor de affectie tussen partners.”. Wat hier misgaat is dat het logaritme erotiek een “seksuele expressie” noemt. Daar ben ik het niet mee eens en gelukkig kan Esther Perel dat heel goed verwoorden.
In mijn gevoelswereld heeft erotiek niet rechtstreeks met seks van doen en kan seksualiteit alleen maar opbloeien waar een voedingsbodem van liefde, respect en avontuurlijkheid is. Erotiek, dat zijn mijn gedachten, dromen, gevoelens, ook als die pijnlijk zijn, mijn verlangen en onzekerheid. Erotiek opent, verbindt, herkent de ander. Leuk om op Valentijnsdag die ander mee te verrassen.
Valentijnsdag volgens de bloemisten
[i] Esther Perel (1958) is een Belgisch-Amerikaans psychotherapeut. Ze werd bekend door haar onderzoek naar de spanning tussen de behoefte aan veiligheid (liefde, ergens bij horen en nabijheid) en de behoefte aan vrijheid (erotisch verlangen, avontuur en afstand) in menselijke relaties.
Wilt u reageren? Log dan eerst in of maak een account aan.
Login vergeten? Reset wachtwoord.